Aktualność artykułu została zweryfikowana według stanu prawnego na dzień 19.07.2022 r.

Każdy student, który rozpoczyna studia, zadaje sobie pytania: czy będzie mnie stać na edukację? Ile tak naprawdę kosztują studia na uczelni wyższej? W tym artykule odpowiemy na Wasze pytania, a nawet więcej – sprecyzujemy jakie opłaty są obowiązkowe w całej Polsce, a za co Uczelnia nie ma prawa pobierać od Was opłat.

Zacznijmy od tego, jakie opłaty są odgórnie “narzucone” przez Ustawę i jakie powinniśmy uregulować w przypadku takiej potrzeby. Cytując Ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 20 lipca 2018 r. Art. 79 “1. Uczelnia publiczna może pobierać opłaty za usługi edukacyjne związane z:

Zacznijmy od tego, jakie opłaty są odgórnie “narzucone” przez Ustawę i jakie powinniśmy uregulować w przypadku takiej potrzeby. Cytując Ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 20 lipca 2018 r. Art. 79 ust. 1

1. Uczelnia publiczna może pobierać opłaty za usługi edukacyjne związane z:

1) kształceniem na studiach niestacjonarnych;
2) powtarzaniem określonych zajęć na studiach stacjonarnych z powodu niezadowalających wyników w nauce;
3) kształceniem na studiach w języku obcym;
4) prowadzeniem zajęć nieobjętych programem studiów;
5) kształceniem cudzoziemców na studiach stacjonarnych w języku polskim.
2. Uczelnia publiczna może pobierać opłaty również za:
1) przeprowadzenie rekrutacji;
2) przeprowadzenie potwierdzania efektów uczenia się;
3) wydanie indeksu i legitymacji studenckiej oraz duplikatów tych dokumentów;
4) wydanie dodatkowego odpisu dyplomu ukończenia studiów lub odpisu suplementu do dyplomu w języku obcym, o którym mowa w art. 77 ust. 2;
5) wydanie duplikatu dyplomu ukończenia studiów i suplementu do dyplomu;
6) korzystanie z domów studenckich i stołówek studenckich.

Co z tego wynika? Uczelnia ma prawo pobierać w/w opłaty od studentów, a studenci z kolei powinni je uiszczać. Uczelnia publiczna nie może pobierać innych opłat. 

Czy uczelnia ma prawo zmieniać wysokość opłat i zmuszać studentów do dostosowywania się? Nie, student przez cały okres studiów ma zagwarantowaną wysokość opłat, jaka obowiązywała w dniu przyjęcia na studia. Wyjątek stanowią jedynie opłaty za korzystanie z domów studenckich i stołówek oraz opłaty za prowadzenie zajęć nieobjętych programem studiów. Te przepisy obowiązują studentów, którzy rozpoczęli studia od roku akademickiego 2019/2020 lub później. Studenci, którzy rozpoczęli studia przed rokiem akademickim 2019/2020 uiszczają opłaty zgodnie z zawartą umową cywilnoprawną, a uczelnia może pobierać wyłącznie opłaty wskazane w umowie. 

W odniesieniu do uczelni niepublicznej ustawa nie określa katalogu opłat dozwolonych, ale zakazuje pobierania za czynności związane z weryfikacją efektów uczenia się określonych w programie studiów (np. egzaminy, poprawki, egzamin dyplomowy), oraz za wydanie dokumentów (nie dotyczy: indeksu, legitymacji studenckiej oraz duplikatów tych dokumentów, dodatkowego odpisu dyplomu ukończenia studiów lub odpisu suplementu do dyplomu w języku obcym, duplikatu dyplomu ukończenia studiów i suplementu do dyplomu).

W przypadku wystąpienia sytuacji, gdy uczelnia wymaga uiszczenia niezgodnej z ustawą, warto zwrócić się do Samorządu Studenckiego uczelni macierzystej lub do Rzecznika Praw Studenta PSRP. Za tego typu postępowanie na uczelnie może być nałożona administracyjna kara pieniężna w wysokości do 50 000 zł.

Autorka: Sofiya Husyak, Politechnika Rzeszowska

Weryfikacja merytoryczna: Marek Konieczny, Rzecznik Praw Studenta PSRP