Zgodnie z Ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce nauczyciele akademiccy, z
wyjątkiem rektora, podlegają ocenie okresowej. Wynik przeprowadzanej może zakończyć się
otrzymaniem oceny pozytywnej lub negatywnej.

Przy dokonywaniu oceny bardzo ważnym jest do jakiej grupy pracowniczej należy nauczyciel
akademicki (pracownik dydaktyczny, badawczy lub badawczo-dydaktyczny), ponieważ zakres
podstawowych obowiązków w ich obrębie jest zróżnicowany.

W przypadku pracownika dydaktycznego, do zakresu jego obowiązków należy kształcenie
i wychowywanie studentów lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów. Pracownik
badawczy prowadzi działalność naukową lub uczestniczy w kształceniu doktorantów.
Gdy nauczyciel akademicki jest pracownikiem badawczo-dydaktycznym łączy obowiązki
związane z prowadzeniem działalności naukowej oraz kształceniem i wychowywaniem
studentów lub kształceniem doktorantów. Ponadto, bez względu na przynależność do grupy
pracowniczej, zobowiązani są do uczestniczenia w pracach organizacyjnych na rzecz uczelni
oraz stałego podnoszenia kompetencji zawodowych.

Ocena okresowa nauczycieli akademickich musi być przeprowadzana nie rzadziej niż raz
na cztery lata, ponadto może obywać się na wniosek rektora. Pracownicy będący na urlopie
macierzyńskim, ojcowskim, rodzicielskim, wychowawczym, zdrowotnym, wynikającym
z odbywania służby wojskowej lub służby zastępczej mają przedłużony termin dokonania
oceny o czas nieobecności wynikający z wymienionych wyżej powodów.

Szczegółowe kryteria, które brane są pod uwagę podczas oceny okresowej, określa rektor.
Dodatkowo ustala tryb jej dokonywania oraz podmiot, w którego obowiązkach leży.
Do ustanowienia takich kryteriów niezbędne jest zasięgnięcie opinii senatu uczelni, związków
zawodowych oraz samorządu studenckiego i samorządu doktorantów. Na wyrażenie jej
wymienione gremia mają 30 dni. Co ważne, nauczyciel akademicki przed rozpoczęciem się
okresu, który podlega ocenie, musi zostać zaznajomiony z zasadami jej przeprowadzenia.

Opinia wyrażana przez studentów powinna być bardzo ważnym elementem okresowej oceny
nauczyciela akademickiego. Uczelnia musi umożliwić studentom i doktorantom dokonanie
co najmniej raz w trakcie roku akademickiego oceny wypełniania przez niego obowiązku
kształcenia.

Dobrą praktyką jest przeprowadzanie takiej oceny za pośrednictwem systemu
elektronicznego, który zwiększa dostępność do niej, a co za tym idzie liczbę wypełnionych
ankiet. Ważną kwestią jest odpowiednie dobranie pytań do kwestionariusza udostępnianego
studentom, tak aby były one zrozumiałe dla wszystkich oraz swoim zakresem pokrywały
istotne z punktu widzenia odbiorców procesu obszary. Możliwości udzielanych odpowiedzi
jest także istotną kwestią, należy zastanowić się czy kwestionariusz powinien zawierać
zamknięte czy otwarte odpowiedzi oraz jaką skalę w przypadku pytań zamkniętych należy
zastosować aby była ona adekwatna z punktu widzenia opracowywania wyników. Studenci
biorący udział w pracach zespołów związanych z jakością kształcenia powinni mieć możliwość
wnoszenia uwag do zaproponowanych kwestionariuszy. Dzięki takim działaniom opinia
ma możliwość być najbardziej pełną i zawierającą kompleksowe odpowiedzi.

Dokonywana ocena okresowa powinna być kluczowym elementem związanym z doborem
kadry do prowadzenia zajęć ze studentami. Jej wynik powinien wpływać na dalsze losy
pracownika na uczelni. Ponad to raporty z dokonanej ewaluacji, przy szczególnym zwróceniu
uwagi na wyniki opinii wyrażonej przez studentów, są mogą być stanowić kluczowy element
w rozstrzyganiu bieżących skarg i wniosków kierowanych przez różne grupy społeczności
akademickiej. Wyniki okresowej oceny nauczycieli akademickiej mogą stanowić podstawy
do wprowadzenia ogólnouczelnianych działań naprawczych, których celem będzie
podniesienie jakości kształcenia. Działania te mogą stanowić zmiany organizacyjne i
kadrowe, wskazywać nowe drogi rozwoju dydaktycznego oraz naukowego.

Ważnym pytaniem jest jaki konkretnie wpływ ma wynik oceny? W przypadku uzyskania
oceny negatywnej nauczyciel ma prawo odwołać się od niej do rektora. Ponowna ocena
okresowa, przy uzyskanym negatywnym wyniku, dokonywana jest nie wcześniej niż po
upływie dwunastu miesięcy od dnia zakończenia poprzedniej oceny.

Negatywna ocena ma bardzo ważne przełożenie na zmiany kadrowe, które mogą zostać
dokonane. W przypadku jej uzyskania rektor uprawniony jest do podjęcia decyzji
o wypowiedzeniu stosunku pracy. Gdy podczas kolejnej oceny okresowej nauczyciel otrzyma
ponownie ocenę negatywną rektor rozwiązuje stosunek pracy.

Pozytywna ocena oznacza, że nauczyciel akademicki wypełnia nałożone na niego obowiązki
w sposób prawidłowy. Uzyskane podczas ewaluacji wyniki powinny mieć także charakter
motywujący do dalszej działalności dydaktycznej lub dydaktyczno-badawczej.

Katarzyna Bojarska