Często otrzymujemy pytania czy po ukończeniu studiów I stopnia należy oddać legitymację studencką i czy uczelnia po obronie musi przedłużyć jej ważność.  

Po ukończeniu studiów I stopnia (studia licencjackie i inżynierskie) uczelnia nie może żądać zwrotu legitymacji studenckiej, a absolwent zachowuje prawa studenta do 31 października roku, w którym nastąpiła obrona.  

Podstawa prawna art. 109 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce Osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia, zachowuje prawa studenta do dnia 31 października roku, w którym ukończyła te studia, z wyłączeniem prawa do świadczeń, o których mowa w art. 86 ust. 1 pkt 1–4.

Legitymacja potwierdza prawa studenta, zatem uczelnia nie może żądać jej zwrotu. Absolwentowi po ukończeniu studiów I stopnia nie przysługuje prawo do pomocy materialnej (stypendiów), jednak nadal ma prawo korzystać chociażby ze zniżek na komunikację miejską czy pociągi.

Częstym problemem jaki napotykają absolwenci (szczególnie studiów inżynierskich) jest ważność legitymacji po obronie na początku roku kalendarzowego. Uczelnia co prawda nie żąda zwrotu legitymacji, ale odmawia przedłużenia ważności legitymacji.

Zgodnie z art. 109 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, osoba, która ukończyła studia I stopnia zachowuje prawa studenta (z wyłączeniem prawa do pomocy materialnej) do 31 października. Fakt, że legitymacja zachowuje swoją ważność po ukończeniu studiów I stopnia potwierdza § 21 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2019 r. w sprawie studiów. Nie ma przy tym znaczenia czy obrona nastąpiła w styczniu, w marcu czy w czerwcu, uczelnia nie może żądać jej zwrotu, a w razie potrzeby powinna przedłużyć jej ważność. 

Podstawa prawna § 21 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2018 r. w sprawie studiów Legitymacja studencka zachowuje ważność nie dłużej niż do dnia ukończenia studiów, zawieszenia w prawach studenta lub skreślenia z listy studentów, zaś w przypadku absolwentów studiów pierwszego stopnia – do dnia 31 października roku ukończenia tych studiów. Podstawa prawna § 21 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2018 r. w sprawie studiów Elektroniczna legitymacja studencka zachowuje ważność nie dłużej niż do dnia ukończenia studiów, zawieszenia w prawach studenta lub skreślenia z listy studentów, a w przypadku absolwentów studiów pierwszego stopnia – do dnia 31 października roku ukończenia tych studiów.” dodać adnotację “aktualność artykułu została zweryfikowana według stanu prawnego na dzień 19.07.2022 r.

Jeśli uczelnia odmawia przedłużenia ważności legitymacji po ukończeniu studiów w lutym lub w marcu, należy powołać się na wyżej wymienione przepisy. W przypadku dalszej odmowy zachęcamy do kontaktu z uczelnianym samorządem studentów lub kontaktu z nami za pośrednictwem http://helpdesk.psrp.org.pl.

Ważne! Według stanowiska ZUS prawa studenta nie obejmują zwolnienia od obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w przypadku umów zlecenie, a prawo to jest ściśle związane ze statusem studenta. W związku z powyższym absolwent po ukończeniu studiów I stopnia zatrudniony na umowę zlecenie musi odprowadzać składki do ZUS do dnia podjęcia kolejnych studiów.

Uwaga: W przypadku ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania uczelni, w okresie tego ograniczenia lub zawieszenia oraz przez 60 dni po jego zakończeniu, legitymacje studenckie i legitymacje służbowe nauczycieli akademickich są ważne, bez konieczności potwierdzania ich ważności. Przepis stosuje się również do legitymacji, które utraciły ważność w okresie 30 dni poprzedzających ograniczenie lub zawieszenie funkcjonowania uczelni. Według stanu prawnego na czerwiec 2020 r. ograniczono funkcjonowanie uczelni do 30 września 2020 r., zatem legitymacje (mające potwierdzenie ważności do dnia 31 marca 2020 r.) zachowają swoją ważność do 29 listopada 2020 r. (o ile stan prawny nie ulegnie zmianie).

Autor: Marek Konieczny, Rzecznik Praw Studenta