Aktualność artykułu została zweryfikowana według stanu prawnego na dzień 19.07.2022 r.

OGÓLNE ZASADY PRZYZNAWANIA ŚWIADCZEŃ DLA STUDENTÓW

1. O jakie świadczenia mogę się starać?

Student może ubiegać się o:
1) stypendium socjalne;
2) stypendium dla osób niepełnosprawnych;
3) zapomogę;
4) stypendium rektora;
5) stypendium finansowane przez jednostkę samorządu terytorialnego;
6) stypendium za wyniki w nauce lub w sporcie finansowane przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną.

Podstawa prawna: art. 86 ust. 1 PSWN

Student może ubiegać się o:
1) zakwaterowanie w domu studenckim uczelni lub wyżywienie w stołówce studenckiej uczelni; 

2) zakwaterowanie małżonka lub dziecka w domu studenckim uczelni. 

Podstawa prawna: art. 104 PSWN

Student wykazujący się znaczącymi osiągnięciami naukowymi lub artystycznymi związanymi ze studiami, lub znaczącymi osiągnięciami sportowymi może otrzymać stypendium ministra.

Podstawa prawna: art. 359 ust. PSWN

2. Gdzie mogę złożyć wniosek o stypendium? Gdzie mogę pobrać wzór takiego wniosku?

Wnioski o stypendium socjalne, stypendium dla osób niepełnosprawnych, stypendium rektora oraz zapomogę, są składane bezpośrednio na uczelni. Należy zapoznać się z zasadami panującymi na danej uczelni w zakresie przyjmowania wniosków – w części uczelni są wyodrębnione osobne jednostki do składania wniosków o stypendia, w innych wnioski składane są w dziekanatach. Wzór wniosku dostępny jest na stronie Twojej uczelni – należy sprawdzić czy w danej uczelni wnioski są generowane za pomocą systemu uczelnianego (np. USOS) czy wypełnianie ręcznie przez kandydatów.  

3. Jaka jest wysokość stypendiów?

Wysokość stypendiów określana jest przez uczelnię jest na zasadach określonych w regulaminie świadczeń dla studentów, ustalanym przez rektora w porozumieniu z samorządem studenckim. Na każdej uczelni może być inna wysokość stypendiów. 

Podstawa prawna: art. 95 PSWN

4. Na jaki okres przyznaje się stypendia?

Stypendia socjalne, dla osób niepełnosprawnych i rektora są przyznawane na semestr lub na rok akademicki (zależnie od uczelni lub kierunku) i wypłacane co miesiąc przez okres do 10 miesięcy (uczelnia może ustalić krótszy okres), a gdy kształcenie trwa semestr – przez okres do 5 miesięcy (uczelnia może ustalić krótszy okres).

Podstawa prawna: art. 92 ust. 1 PSWN

5. Studiuję na dwóch kierunkach. Czy mogę pobierać jednocześnie stypendium na dwóch kierunkach?

Student kształcący się równocześnie na kilku kierunkach studiów może otrzymywać świadczenia (stypendia socjalne, dla osób niepełnosprawnych, rektora, ministra i zapomogę), tylko na jednym, wskazanym przez niego kierunku.

Podstawa prawna: art. 93 ust. 1 PSWN

6. Czy są jakieś ograniczenia czasowe w pobieraniu stypendiów?

Świadczenia (stypendia socjalne, dla osób niepełnosprawnych, rektora, ministra i zapomogę przysługują na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia i jednolitych studiach magisterskich, jednak nie dłużej niż przez 12 semestrów, w tym 9 semestrów na studiach I stopnia i 7 semestrów na studiach II stopnia. Okres ten jest dłuższy o 2 semestry w przypadku, gdy student podjął jednolite studia magisterskie, których czas trwania określony w przepisach prawa wynosi 11 albo 12 semestrów. Do tego okresu wlicza się wszystkie rozpoczęte przez studenta semestry, w tym semestry przypadające w okresie korzystania z urlopów, z wyjątkiem semestrów na kolejnych studiach pierwszego stopnia rozpoczętych lub kontynuowanych po uzyskaniu pierwszego tytułu zawodowego licencjata, inżyniera albo równorzędnego. W przypadku kształcenia się na kilku kierunkach studiów semestry odbywane równocześnie traktuje się jako jeden semestr. Świadczenia nie przysługują studentowi posiadającemu tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera albo równorzędny, a także licencjata, inżyniera albo równorzędny, jeżeli ponownie podejmuje studia pierwszego stopnia. Dotyczy to również osób, które uzyskały tytuł zawodowy za granicą.

Podstawa prawna: art. 93 ust. 2-5

Stypendium socjalne

1. Jaki dochód na osobę w rodzinie uprawnia mnie do stypendium socjalnego?

Zgodnie z art. 87 ust. 1 PSWN Stypendium socjalne może otrzymać student znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej.

Zgodnie z art. 87 ust. 2 PSWN Wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniającą do ubiegania się o stypendium socjalne ustala rektor w porozumieniu z samorządem studenckim. Kwota ta nie może być:

1. mniejsza niż 1,30 kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508) tj. 780 zł (stan na dzień 19.07.2022 r.);
2. większa niż 1,30 sumy kwot określonych w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1952, z późn. zm.2) tj. 1.051,70 zł (stan na dzień 19.07.2022 r.);.

Reasumując kwotę maksymalnego dochodu na osobę w rodzinie ustala rektor w porozumieniu z samorządem studenckim, jednak kwota ta nie może być ustalona niżej niż 780 zł i wyżej niż 1051,70 zł. Student powinien sprawdzić na uczelni jaka kwota obowiązuje w danym okresie na danej uczelni.

2. Kto jest brany pod uwagę przy obliczaniu dochodu na osobę w rodzinie?

Przy obliczaniu dochodu na osobę w rodzinie do stypendium socjalnego uwzględnia się:
a) studenta,
b) małżonka studenta,
c) rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych studenta,
d) będące na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a–c, dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26. roku życia, a jeżeli 26. rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek;

Podstawa prawna art. 88 ust. 1 pkt 1 PSWN

3. Czy mogę rozliczać się samodzielnie, nie wykazując dochodów rodziców i rodzeństwa?

Student, który nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych, może ubiegać się o stypendium socjalne bez wykazywania dochodów osiąganych przez te osoby oraz będące na ich utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26. roku życia, a jeżeli 26. rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek, jeżeli spełnia jeden z następujących warunków:

• ukończył 26. rok życia;
• pozostaje w związku małżeńskim;
• ma na utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26. roku życia, a jeżeli 26. rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek;
• osiągnął pełnoletność, przebywając w pieczy zastępczej;
• posiada stałe źródło dochodów i jego przeciętny miesięczny dochód w poprzednim roku podatkowym oraz w roku bieżącym w miesiącach poprzedzających miesiąc złożenia oświadczenia, że nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych, jest wyższy lub równy 1,15 sumy kwot określonych w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. (według stanu na 15.09.2019 r. jest to kwota 930,35 zł).
  

Student składa oświadczenie, że nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych.

Podstawa prawna: art. 88 ust. 2 i 3 PSWN

4. Czy muszę przedstawić zaświadczenie z ośrodka pomocy społecznej? Co powinno zawierać? Co jeśli go nie przedstawię?

Jeśli miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (na dzień 15.09.2019 r. kwota wynosi 528 zł), dołącza do wniosku o przyznanie stypendium socjalnego zaświadczenia z ośrodka pomocy społecznej o sytuacji dochodowej i majątkowej swojej i rodziny.

Zaświadczenie powinno opierać się na danych posiadanych przez ośrodek pomocy społecznej i odnosić się do sytuacji dochodowej i majątkowej studenta i jego rodziny. 

Niezłożenie zaświadczenia może skutkować odmową przyznania stypendium. Jeśli nie możesz złożyć takiego zaświadczenia, to powinieneś wyjaśnić dlaczego oraz udokumentować źródła utrzymania rodziny. Taka sytuacja może zachodzić kiedy rodzina studenta nie korzysta ze świadczeń ośrodka pomocy społecznej. Źródła utrzymania rodziny to nie tylko dochód, ale również inne świadczenia (np. stypendia, tzw. 500+ i inne) oraz wsparcie innych osób niż wliczane do dochodu.  

Podstawa prawna: art. 88 ust. 4 i 5 PSWN

5. Dochód uzyskany i dochód utracony. (Jeśli członek mojej rodziny ma dochód od tego roku, to czy jest on brany pod uwagę,skoro liczy się dochód za zeszły rok?)

Tak, jest to tzw. dochód uzyskany, który należy zgłosić przy składaniu wniosku. 

Podobnie można dokonać utraty dochodu, jeśli członek rodziny utracił dochód, który uzyskiwał w zeszłym roku, nie będzie on brany pod uwagę, jeśli kwalifikuje się do tzw. dochodu utraconego. 

Stypendium dla osób niepełnosprawnych

1. Kto może otrzymać stypendium dla osób niepełnosprawnych?

Stypendium dla osób niepełnosprawnych może otrzymać student posiadający orzeczenie o niepełnosprawności, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie, o którym mowa w art. 5 oraz art. 62 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511, 1000 i 1076).

Świadczenie to jest niezależne od stypendium socjalnego (można otrzymać oba, przy spełnieniu kryteriów). W przypadku stypendium dla osób niepełnosprawnych jest wyłącznie orzeczenie wskazane powyżej. 

Podstawa prawna: art. 89 PSWN

2. Moja niepełnosprawność powstała w trakcie studiów lub po ich ukończeniu. Czy mogę się ubiegać o to stypendium?

W przypadku gdy niepełnosprawność powstała w trakcie studiów lub po uzyskaniu tytułu zawodowego, student może otrzymać stypendium dla osób niepełnosprawnych, przez dodatkowy okres 12 semestrów z uwzględnieniem zasad ustalania tego okresu omówionych na początku niniejszego opracowania. 

Podstawa prawna: art. 93 ust. 7 PSWN

Stypendium rektora

1. Kto może otrzymać stypendium rektora?

Stypendium rektora może otrzymać student, który uzyskał wyróżniające wyniki w nauce, osiągnięcia naukowe lub artystyczne, lub osiągnięcia sportowe we współzawodnictwie co najmniej na poziomie krajowym. Stypendium rektora przyznaje się nie więcej niż 10% studentów na określonym kierunku studiów. Jeżeli liczba studentów jest mniejsza niż 10, stypendium rektora może być przyznane 1 studentowi. Szczegółowe zasady, w tym kryteria przyznawania stypendium rektora określa regulamin świadczeń dla studentów ustalany przez rektora w porozumieniu z samorządem studenckim. 

Podstawa prawna: art. 91 ust. 1 i 3, art. 95 PSWN

2. Jestem studentem pierwszego roku studiów I stopnia lub jednolitych magisterskich. Czy mogę ubiegać się o stypendium rektora?

Stypendium rektora otrzymuje student przyjęty na pierwszy rok studiów w roku złożenia egzaminu maturalnego, który jest:
1) laureatem olimpiady międzynarodowej albo laureatem lub finalistą olimpiady stopnia centralnego, o których mowa w przepisach o systemie oświaty; 

2) medalistą co najmniej współzawodnictwa sportowego o tytuł Mistrza Polski w danym sporcie, o którym mowa w przepisach o sporcie.

Podstawa prawna: art. 91 ust. 2

Zapomoga

1. Co to jest zapomoga i kiedy mogę się o nią ubiegać?

Zapomoga to jednorazowe świadczenie przyznawane studentowi, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej. W nowej ustawie zmieniono dotychczasową regulację dotyczącą zapomogi. Może otrzymać ją student, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej (dotychczas określanej sytuacją materialną) i nie jest już konieczne, aby nastąpiło to z „przyczyn losowych”. Tym samym rozszerzono katalog sytuacji, w których można otrzymać zapomogę.

Podstawa prawna: art. 90

2. Jak często mogę dostać zapomogę?

Zapomoga może być przyznana nie częściej niż 2 razy w roku akademickim.

Podstawa prawna: art. 92 ust. 2

Inne stypendia

Informacji o innych stypendiach np. przyznawanych przez jednostki samorządu prywatnego bądź osoby fizyczne lub prawne (np. fundacje, firmy) należy szukać bezpośrednio na stronach tych podmiotów. Przykładem jest np. stypendium Jana Pawła II przyznawane dla studentów uczelni warszawskich [https://www.centrumjp2.pl/stypendia/].