Aktualność artykułu została zweryfikowana według stanu prawnego na dzień 19.07.2022 r.
Zgodnie z art. 11 u. 6 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz.U. 2022 poz. 574 z późn. zm.) jednym z podstawowych zadań uczelni jest stwarzanie osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału w procesie kształcenia i badaniach. Coraz więcej osób niepełnosprawnych decyduje się rozpocząć studia poza swoim miejscem zamieszkania. Ma to szczególny wpływ na rozwój kompetencji i usamodzielnianie się tej grupy osób. Na wielu uczelniach działają Biura do spraw Osób Niepełnosprawnych, które oferują pomoc wszystkim niepełnosprawnym studentom. W ich kompetencji leży również pomoc tym, którzy nie posiadają orzeczenia o niepełnosprawności, ale stan ich zdrowia uniemożliwia uczestnictwo w zajęciach na zwykłych zasadach. Ich działalność nie ogranicza się zazwyczaj do spraw organizacyjnych, ale obejmuje także pomoc psychologiczną, działalność integracyjną czy wsparcie asystentów osób niepełnosprawnych. Wsparcie biur służy pomocą zarówno dla studentów, doktorantów (stacjonarnych i niestacjonarnych) jak i pracowników akademickich oraz administracyjnych na uczelni. Celem ich działania jest:
- integracja osób z niepełnosprawnościami;
- wyrównywanie szans naukowych oraz edukacyjnych;
- likwidowanie barier, zarówno tych w społecznych jak i architektonicznych;
- dostosowanie procesu dydaktycznego do studentów o różnych potrzebach wynikających ze stanu zdrowia.
Biura ds. Osób niepełnosprawnych wspierają ponadto studentów w świadczeniu usług doradztwa zawodowego oraz kontaktów z instytucjami zewnętrznymi takimi jak PFRON czy MOPS. Pomoc zewnętrzna jest równie istotna jak i ta działająca na uczelniach. Dzięki współpracy instytucji zewnętrznych oraz Biura ds. Osób niepełnosprawnych funkcjonujących na uczelni pomoc i działanie na rzecz osób z niepełnosprawnościami jest efektywniejsza i bogatsza o nowe doświadczenia dla osób potrzebujących.
Pomoc jaką oferują uczelnie w Polsce osobom z niepełnosprawnościami mogą się różnić. Dla porównania zostanie scharakteryzowana oferta Biur ds. Osób Niepełnosprawnych, którymi dysponuje Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński i Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Podstawową formą pomocy jaką oferuje uczelnie to informację i doradztwo w zakresie uzyskania stypendium na uczelni, organizacja toku studiów, pomoc w organizacji sesji i zaliczeń semestralnych i rocznych oraz architektoniczne dostosowanie uczelni do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Na szczególną uwagę zasługuje również oferowanie pomocy w formie wsparcia psychologicznego i psychiatrycznego. Ma to szczególne znaczenie w procesie zapobieganiu wykluczenia ze społeczeństwa i wspólnej integracji.
Biura ds. Osób niepełnosprawnych Uniwersytetu Warszawskiego oferuje szeroką ofertę pomocy dla osób z niepełnosprawnościami. Doradztwo dotyczy uzyskiwania stypendium specjalnego, przyznawania akademików specjalnie dostosowywanych, urlopów zdrowotnych. Co więcej opieką otaczają również studentów ze spektrum autyzmu. Dodatkowo udostępniają specjalistyczny sprzęt medyczny, transportowy oraz materiały dydaktyczne dostosowane do potrzeb niepełnosprawnych.
Uniwersytet Jagielloński w swoich działaniach szczególną uwagę zwracają na proces adaptacji studentów z niepełnosprawnościami. W swojej ofercie mają specjalną platformę internetową do poszerzania metod kształcenia dla osób niepełnosprawnych. Ponadto oferują szereg projektów skierowanych, których celem jest zwiększenie dostępności uczelni do potrzeb osób ze stałą lub czasową niepełnosprawnością, ograniczoną sprawnością ze względu na wiek lub przebyte choroby czy wypadki.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w swoich celach ma usuwać lub maksymalnie zmniejszać niedogodności związane z niepełnosprawnością dostosowując formy wsparcia do rodzaju i stopnia niepełnosprawności. Działa tu Centrum Aktywizacji Osób z Niepełnosprawnością, które swoim wsparciem obejmuje studentom, doktorantom oraz pracownikom Uniwersytetu. W sposób szczególny z uwagi na charakter swojej pierwotnej działalności wspiera osoby z dysfunkcją wzroku. W skład Centrum Aktywizacji Osób z Niepełnosprawnością wchodzi także Centrum Edukacji Studentów Niesłyszących i Słabosłyszących. KUL jest jedną z nielicznych uczelni w Polsce, na której języka angielskiego uczą się studenci głusi. Lektorat prowadzony jest w małych, kilkuosobowych grupach umożliwiających bezpośredni kontakt pomiędzy prowadzącym zajęcia i studentami.
Podsumowując uczelnie w Polsce dysponują bogatą ofertą w zakresie pomocy dla osób z niepełnosprawnościami. Pomimo różnorodności oferowanego wsparcia uczelnie nie powinny rezygnować z poszerzania oferty. Każdy ze scharakteryzowanych uniwersytetów posiada inne szczegółowe rozwiązania dla osób potrzebujących. Należy zauważyć, że każda forma pomocy na uczelni ma szczególne znaczenie a jej rozwój i poszerzanie oferty ma szczególny wpływ na ścieżkę zawodową młodego studenta.
